Son günlerde borsa, halka arz, , tavan gibi kelimeler vatandaşın her ortamda dilinde. Durum böyle olunca kötü niyetli kişiler de gözünü buradaki harekete çevirdi. Özellikle sosyal medya üzerinden kendini ‘borsa uzmanı’, ‘hisse analisti’ ve ‘yatırım danışmanı’ olarak gösteren bazı yüksek takipçili hesaplar, hisseler hakkında yasak olmasına rağmen al, tut, sat gibi tavsiyelerde bulunuyor. Binlerce vatandaş da bu hesapların tavsiyelerine uyuyor. Ancak tüm bunlar Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) radarına takıldı.
‘AL’ DEDİ KENDİ SATTI
SPK Başkanı İbrahim Ömer Gönül, geçtiğimiz günlerde “İncelemelerimizde sosyal medyada eğitim adı altında hisse yönlendirmesi yapıldığına şahit oluyoruz. Sosyal medya mecralarında gruplar kurarak yatırımcıları yönlendiren şahısların hisseleri satarak menfaat temin ettiklerini tespit ettik” demişti. Ardından önceki gün SPK, bir hesaba 3.9 milyon liralık ceza kesildiğini açıkladı. Buna göre sosyal medya üzerinden al veya tut tavsiyesi verdikten sonra mülkiyetinde bulunan Oyak Çimento Fabrikaları AŞ (OYAKC), Martı Otel İşletmeleri AŞ (MARTI), Europen Endüstri İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ (EUREN), Alarko Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı AŞ (ALGYO), Tureks Turizm Taşımacılık AŞ (TUREX), Petkim Petrokimya Holding AŞ (PETKM), Galata Wind Enerji AŞ (GWIND), Karsan Otomotiv Sanayii ve Ticaret AŞ (KARSN) ve Aksa Enerji Üretim AŞ (AKSEN) paylarını satması nedeniyle Halil İbrahim Babadağı’na 3 milyon 892 bin 770 lira idari para cezası verildi. SPK, bu yıl piyasa bozucu eylemlere yönelik incelemelerimiz neticesinde 66 gerçek ve 10 tüzel kişiye, toplamda 171 milyon lira idari para cezası vermişti.
PAYLAŞIMLAR SİLİNİYOR
Halil İbrahim Babadağı da yaptığı paylaşımda “Dostlar bu ne yazık ki benim. SPK’nın 5 gün kuralına uymadığım için ceza yedim. Savunmamı sundum. Kaldıraçlı işlem yaptığımı, pozisyonları 5 gün taşıyamadığımı anlattım. Ama kabul etmediler. Bu yüzden uzun süredir hisse paylaşmıyorum” dedi. SPK Başkanı’nın açıklamasının ve ceza bildirimin ardından sosyal medyada benzer paylaşımlarda bulunanların çoğu artık hisse paylaşmayacağını, kimseye tavsiye vermeyeceğini, kendi hesaplarından tavsiye verme döneminin bittiğini belirten paylaşımlar yaptılar. Bazı yüksek takipçili hesapların da daha önce hisselerle ilgili attıkları paylaşımları sildikleri görüldü. Babadağı’nın paylaşımı için yapılan “Sen hisse tavsiyesi vermeye devam et, cezayı biz öderiz” yorumları ise dikkat çekti.
Ancak SPK Başkanı Gönül, bu konudaki tedbir adımlarının sonuncusunun da bu sosyal medya hesaplarının kapatılacak olması olduğunu vurgulamıştı.
‘SOSYAL MEDYAYA İTİBAR ETMEYİN PROFESYONEL KURUMLARA DANIŞIN’
SPK Başkanı İbrahim Ömer Gönül’ün bu konudaki uyarıları ve tavsiyeleri ise şöyleydi:
Bazı kişiler sosyal medya üzerinden oluşturdukları talep sayesinde kendi hisselerini satarak menfaat temin ediyor. Bunu tespit ettik. O yüzden sosyal medyada bu ve benzeri paylaşım yapanlara güvenmeyin, itibar etmeyin, onları dikkate almayın.
Eğer borsayı bilmiyorsanız, profesyonel kurumlara danışın, onlar sizi yönlendirsin.
“İlk halka arzda tavan tavan gider” umuduyla borsaya gelen yatırımcı var. Ne biz ne de başka birisi böyle bir garanti veremez.
Orta ve uzun vadeli yatırım yapın, şirketlerin finansal tablolarını inceleyin, gerekiyorsa profesyonel destek alın.
Söylenti, duyum ve tüyo ile işlem yapmayın.
Özellikle ilk halka arzlarda SPK tarafından onaylanan izahnameleri, finansal tablo ve raporları detaylı inceleyin. Çünkü izahnamede, şirketin gerek mevcut durumu gerekse muhtemel riskleri hakkında detaylı bilgiler yer almaktadır. Yatırım kararları tüm bu bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde tasarruf sahibinin risk algısına göre verilmelidir.
‘SÜRÜPSİKOLOJİSİNE KAPILMAYIN SAKİN KALIN’
Yatırım yapmak isteyen vatandaşların böyle zamanlarda çok daha dikkatli olması gerektiğini ifade eden Hürriyet Yazarı Zeynel Balcı da, “Bir şirket piyasa iyiyken farklı, kötüyken farklı fiyatlanabilir. Yatırımcıların şirketin bilançolarını iyi incelemesi gerekiyor. Hissenin gerçek fiyatının ne olduğunu anlaması için benzer şirketleri de incelemeli. ‘Herkes kazanıyor’ algısı doğru değil. Sürü psikolojisine kapılmamak sakin kalmak gerekiyor. Piyasanın çekim alanına girmeyin. Yatırım kararınızı iyi bir araştırma sonucu verin” diyor.
CEZA PİYASA BOZUCU EYLEMDEN GELDİ
3.9 milyon liralık cezaya neden olan ‘Piyasa Bozucu Eylemler Tebliği’nin 6. maddesinin 4. fıkrası şöyle: “Sermaye piyasası araçları hakkında gazete, televizyon, internet veya benzer nitelikte kitle iletişim araçları kullanarak yorum veya tavsiyede bulunduktan sonra, yorum veya tavsiyesini değiştirinceye kadar veya her halükarda 5 iş günü içerisinde, alım veya tut tavsiyesi verdiği halde satmak ya da satım tavsiyesi verdiği halde almak piyasa bozucu eylem olarak değerlendirilir.”
‘SOHBET ODALARI VE CANLI YAYINLAR 7 GÜN 24 SAAT KAYDEDİLİYOR’
SPK’nin Hürriyet’e yaptığı açıklamaya göre; SPK’ya ulaşan şikayet ve dilekçeler ile savcılıklar dahil olmak üzere diğer kamu kurumlarından iletilen başvurular titizlikle SPK uzmanları tarafından inceleniyor. Ancak, bunun haricinde SPK tarafından gözetim ekibi, gelişmiş gözetim programları kullanarak anlık olarak Borsa işlemlerinin gözetimini yapıyor. Yine bu ekip tarafından günlük olarak tüm sosyal medya mecralarında yapılan paylaşımları anlık olarak takip ediliyor. Gece ya da gündüz fark etmeksizin sosyal medya platformlarındaki sohbet odalarında yapılan konuşmalara ve canlı yayınlara katılım gösterilerek yatırımcıların aldatılmasına yol açan paylaşımlar kayıt altına alınıyor. Yine gelişmiş yazılımlar kullanılarak sosyal medyada yapılan paylaşımların takibini yapmak ve kayıt altına almak ile paylaşımları yapanların kimliklerinin tespiti için çeşitli uygulamalar kullanılıyor.
İŞLEM GEÇMİŞİNE BAKILIYOR
Gerek önemli ölçüde fiyat ve hacim değişimleri yaşanan payların incelenmesi, gerek sosyal medya üzerinden yatırımcıları yönlendirici ve yanıltıcı paylaşımların tespiti sonrasında, ilgili sermaye piyasası araçlarında iletilen emirler ve gerçekleştirilen işlemler mercek altına alınıyor ve kişilerin elde ettikleri haksız kazanç ortaya konuyor. Tüm bu tespit ve değerlendirmeler sonrasında manipülasyon suçu oluştuğuna ilişkin makul şüphe olması durumunda SPK tarafından ilgili kişiler hakkında hızlı bir şekilde borsalarda işlem yapma yasağı getiriliyor ve konu ayrıntılı denetim sürecine alınıyor.
ADLİ MAKAMLARA SEVK
Denetim süreci sonrasında, suçun oluştuğunun ortaya konması durumunda konu SPK tarafından adli makamlara sevk ediliyor. Suçun oluştuğuna yönelik tespitin bulunmadığı durumlarda, piyasa bozucu eylem gerçekleştirildiği tespit edilirse, SPK tarafından elde edilen menfaatin iki katından az olmamak üzere ilgili kişiler hakkında idari para cezası tesis ediliyor.
YENİ CEZALAR YOLDA
Denetim süreci devam eden bir çok dosya bulunuyor, bunun haricinde, gözetim sürecinde de sosyal medya paylaşımlarının ve borsa işlemlerinin anlık takibine devam ediliyor. SPK tarafından tesis edilen cezalarda, sosyal medya üzerinden yatırımcıları yanıltmayı ve mağdur etmeyi amaçlayanlara karşı kesilen cezalarda gün geçtikçe artış yaşanması bekleniyor.
HANGİ PLATFORMLAR TAKİP ALTINDA
İncelemelerde Twitter (X), YouTube, Instagram, Facebook, LinkedIn gibi platformların haricinde, Telegram, Whatsapp gibi uygulamalar ve bu uygulamalardaki kapalı gruplar, çeşitli forum ve internet siteleri anlık takip ediliyor.
